Faalangst

Wat is faalangst?  

Faalangst is een angst om te falen, niet te voldoen aan de verwachtingen of om afgewezen te worden. Dit kan zich manifesteren in verschillende situaties, zoals bijvoorbeeld 

• op school,  
• op het werk, 
• tijdens sportactiviteiten, 
• of sociale gelegenheden. 

Als je lijdt aan faalangst, kan de angst zo intens zijn dat het je dagelijkse functioneren belemmert. 

Faalangst is een veel voorkomend fenomeen onder jongeren. De cijfers tonen aan dat ongeveer 1 op 12 leerlingen in het basisonderwijs, en 10-20% van de leerlingen in het secundair onderwijs ermee te maken heeft.

Wat zijn de symptomen van faalangst?  

Symptomen van faalangst kunnen zowel lichamelijk als mentaal zijn. Enkele voorbeelden zijn:  

• een snelle hartslag,  
• zweten,
• trillen,
• duizeligheid,
• misselijkheid,
• paniekaanvallen,
• piekeren,
• negatieve gedachten.

Deze symptomen kunnen ertoe leiden dat je je terugtrekt uit sociale situaties of dat je prestaties verminderen. 

Welke soorten faalangst zijn er?  

Er zijn twee soorten faalangst: cognitieve faalangst en sociale faalangst.  

1. Cognitieve faalangst gaat over prestaties die te maken hebben met denken en leren, zoals examens. 
2. Sociale faalangst gaat over prestaties in sociale situaties, zoals spreken in het openbaar of nieuwe mensen ontmoeten.  

Wat is de oorzaak van faalangst?  

Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan het ontstaan van faalangst.  

Erfelijkheid, persoonlijkheidskenmerken en sociale druk kunnen hierbij een rol spelen. Ook ervaringen uit het verleden, zoals kritiek of afwijzing, kunnen faalangst in de hand werken. 

Wat kan je eraan doen? 

Faalangst kan een belemmering vormen in het dagelijks leven en kan leiden tot een gebrek aan zelfvertrouwen en onzekerheid. Als volwassene zijn er verschillende stappen die je kunt zetten: 

• Erken en accepteer je faalangst: het is belangrijk om te erkennen dat je faalangst hebt en om dit te accepteren als een normaal onderdeel van het leven. Praat erover met anderen en wees open over je angsten en zorgen. 
• Onderzoek de oorzaken: het kan nuttig zijn om na te gaan wat de specifieke oorzaken van je faalangst zijn. Probeer bijvoorbeeld te achterhalen waar je bang voor bent en waarom. 
• Leef gezond: een gezonde levensstijl kan bijdragen aan het verminderen van faalangst. Probeer voldoende te slapen, gezond te eten en regelmatig te bewegen. 
• Werk aan je zelfvertrouwen: werk aan het vergroten van je zelfvertrouwen door bijvoorbeeld positieve affirmaties te gebruiken en jezelf uit te dagen. 
• Verander je denkpatronen: probeer je denkpatronen te veranderen door bijvoorbeeld gebruik te maken van positieve affirmaties en realistische doelen te stellen. 

Hoe kun je faalangst overwinnen?  

Er zijn verschillende behandelingen die kunnen helpen bij het overwinnen van faalangst. Cognitieve gedragstherapie en exposuretherapie zijn hier voorbeelden van.  

Bij cognitieve gedragstherapie wordt er gewerkt aan het veranderen van negatieve gedachten en overtuigingen. Exposuretherapie richt zich op het stapsgewijs blootstellen aan de angstige situatie om zo de angst te verminderen. 

Tips bij faalangst  

Naast professionele behandelingen zijn er ook tips die kunnen helpen bij het overwinnen van faalangst. Zo kan het helpen om realistische doelen te stellen, positieve affirmaties te gebruiken en te focussen op de eigen prestaties in plaats van op die van anderen.  

Faalangst bij kinderen en jongeren

Kinderen kunnen ook last hebben van faalangst. Het kan bijvoorbeeld voorkomen bij het maken van toetsen op school, bij het spreken voor een groep of bij het uitvoeren van een bepaalde activiteit waarvan ze denken dat ze niet goed genoeg zijn.  

Examenstress

Ook toetsen of examens zijn een typische trigger voor faalangst. Omdat jongeren dan bang zijn dat ze niet zullen opleven naar de verwachtingen, en de gevolgen daarvan moeten dragen, zoals slechte cijfers of afkeuring van jou als ouder. Deze angst kan leiden tot fysieke symptomen zoals hoofdpijn, buikpijn en zweten.

Wat kun je er als ouder aan doen? 

Als ouder kun je je kind helpen bij het overwinnen van faalangst. Hier zijn een aantal tips: 

• Luister naar je kind: praat met je kind en vraag waar hij of zij precies bang voor is. Neem de tijd om te luisteren en geef je kind het gevoel dat je begrijpt wat er speelt. 
• Positieve bekrachtiging: moedig je kind aan en geef hem of haar complimenten voor de inspanning die hij of zij levert, ongeacht het resultaat. Hierdoor leert je kind dat het niet alleen om het eindresultaat gaat, maar ook om de inspanning die hij of zij heeft geleverd. 
• Oefen samen: oefen samen met je kind de situaties in waarin hij of zij faalangst heeft. Door te oefenen, kan je kind wennen aan de situatie en krijgt hij of zij meer zelfvertrouwen. 
• Wees realistisch: leg de lat niet te hoog voor je kind en stel realistische doelen. Hierdoor voorkom je dat je kind teleurgesteld raakt en krijgt hij of zij meer vertrouwen in zichzelf. 
• Werk aan het zelfvertrouwen van je kind: moedig je zoon of dochter aan, benadruk dat fouten maken normaal is en juist kan leiden tot leren en groei. Laat hem of haar weten dat hun waarde niet afhangt van hun prestaties en dat ze gewaardeerd worden om wie ze zijn. Moedig je zoon of dochter aan om zijn of haar interesses en passies te volgen, en om nieuwe uitdagingen aan te gaan en te experimenteren met nieuwe ervaringen.  

Wat kan je kind zelf doen? 

Je kind kan ook zelf stappen ondernemen om faalangst te overwinnen. Enkele tips: 

• Ademhalingsoefeningen: leer je kind om rustig te ademen. Dit kan helpen om de spanning te verminderen. 
• Positief denken: moedig je kind aan om positief te denken en zich te concentreren op wat goed gaat in plaats van wat fout kan gaan. 
• Visualisatie: laat je kind zich voorstellen hoe hij of zij de situatie succesvol doorstaat. Dit kan helpen om meer vertrouwen te krijgen. 

Wanneer schakel je best hulp in? 

Neemt jouw faalangst of dat van je kind ernstige vormen aan? Heb jij of je kind er dagelijks last van? Dan kan het verstandig zijn om professionele hulp in te schakelen.  

Je huisarts is een goed eerste aanspreekpunt. Hij of zij kan je helpen om de situatie beter in te schatten, om zo samen de volgende stappen te bepalen. 

Een psycholoog of therapeut kan jou of je kind helpen bij het overwinnen van faalangst. Hij of zij kan jezelf of jou als ouder handvatten geven en ondersteunen in het proces. 

Hoe kan Doktr je helpen? 

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts of psycholoog via video, zonder wachttijden. De psycholoog kan je advies geven en helpen om je faalangst te overwinnen.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Meer lezen

• Roken (nicotineverslaving)
• Slapeloosheid (insomnia)
• ADHD