De kleur, vorm en geur van je stoelgang zijn belangrijke tekenen van hoe je je voelt. Huisarts Filip Saxena beantwoordt vragen over hoe je stoelgang eruit moet zien, hoe vaak je naar het toilet moet gaan en wanneer je medische hulp moet zoeken.
In veel culturen praten mensen over het belang van gezonde darmen voor het algehele welzijn. De ziel zit in de maag, zeggen ze, en het is waar dat evenwichtige darmen het leven veel gemakkelijker maken. Maar wat zijn de tekenen van een goede stoelgang, hoe moet die eruitzien en aanvoelen? We vroegen Filip Saxena om de veelgestelde vragen te beantwoorden.
Voor ons artsen is het vanzelfsprekend om erover te praten, maar sommige mensen vinden het gênant. In zulke gevallen kan het voor ons als dokters belangrijk zijn om het onderwerp ter sprake te brengen en de patiënt te vragen om zijn of haar stoelganggewoonten te beschrijven.
We proberen te vermijden om het over ‘normaal’ en ‘abnormaal’ te hebben, omdat dit veel onnodige ongerustheid kan veroorzaken. Een hulpmiddel dat we in de gezondheidszorg gebruiken om de stoelgang te beoordelen is de Bristolschaal, die de consistentie van de stoelgang beschrijft over de hele schaal, van harde klonters die moeilijk uit te poepen zijn tot waterige diarree.
Het is goed om ‘in het midden’ te zitten, niet te los en niet te hard, maar een stoelgang die samenhoudt tot een zachte, bruine worst met een egaal oppervlak. Een ander gezond teken is dat de worst er gemakkelijk uitglijdt en dat je je daarna helemaal leeg voelt. Tegelijkertijd kan de stoelgang van dag tot dag een beetje veranderen, het is niet iets om je meteen zorgen over te maken.
Het is ook moeilijk om een algemeen antwoord te geven en het verschilt sterk per persoon. Sommige mensen ontlasten een paar keer per week, terwijl anderen hun darmen één of twee keer per dag legen.
Als je minder dan drie keer per week poept, en het kost tijd en moeite, dan wordt het geclassificeerd als constipatie. Als je daarentegen vaak per dag moet de grote boodschap moet doen en je hebt waterige stoelgang, dan wordt het beschouwd als diarree.
Eén tot drie keer per dag een grote boodschap doen is een goed gemiddelde. Nogmaals, dit kan van dag tot dag en van persoon tot persoon enigszins verschillen en is volkomen normaal.
Veel voorkomende oorzaken van constipatie zijn te weinig drinken, te weinig vezels binnenkrijgen en te weinig bewegen. Je kunt ook verstopt raken door verschillende medicijnen, zoals ijzer of sterke pijnstillers. Als je langere tijd constipatie hebt, is het een goed idee om een huisarts te raadplegen om de oorzaak te achterhalen.
Voor veel mensen is het vrij gemakkelijk om zicht te ontlasten als ze zoals gewoonlijk op de toiletbril zitten. Als het echter een tijdje duurt of langzaam gaat, kun je proberen je voeten op een voetenbankje te plaatsen en een beetje voorover te leunen, alsof je hurkt. Je moet de poep niet naar buiten duwen, want dat verhoogt het risico op aambeien.
Ja, eigenlijk wel. Het is ook normaal dat je je vlak voor je menstruatie futloos voelt en dat je darmen weer gaan bewegen als je menstruatie begint. Tijdens de eerste dagen van je menstruatie kan je ontlasting wat zachter zijn dan normaal. Dit heeft te maken met hormonen.
Diarree is een symptoom dat er iets niet goed zit in je darmen. Het kan tijdelijk zijn, zoals een voedselvergiftiging. Het kan ook andere oorzaken hebben, zoals lactose-intolerantie of een darmziekte.
Diarree bij heel jonge kinderen, jonger dan twee maanden, is iets dat gezondheidsprofessionals altijd willen controleren. Bij volwassenen is het een goed idee om met een huisarts te spreken als de diarree niet binnen een paar dagen overgaat, of als je erg ziek wordt met hoge koorts.
Als je ijzersupplementen neemt, kun je zwarte poep hebben, of een donkerdere kleur dan je gewend bent. Zwarte stoelgang kan ook een teken zijn van bloedlekkage door een bloeding ergens in het maagdarmkanaal. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals een bloedende maagzweer, darmziekte of kanker. Zwarte stoelgang is iets wat je met een huisarts moet bespreken om de oorzaak te achterhalen.
Een tijdelijke gele kleur is niets om je zorgen over te maken, maar als je meerdere weken gelige stoelgang hebt, moet je het laten nakijken. Er zijn verschillende mogelijke oorzaken, zoals problemen met de lever, galblaas of alvleesklier. Het kan ook aan andere dingen liggen, zoals langdurige stress of een darminfectie.
Bloed in de stoelgang kan het gevolg zijn van oppervlakkige zweren, aambeien, ontstoken darmzakken of zweren in de darm. In dat geval moet je een afspraak maken met een huisarts om de oorzaak te onderzoeken.
Als je problemen hebt met je maag of darmen, kun je de Doktr-app gebruiken. Zo spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisarts kan je helpen bij het beoordelen van de symptomen, je advies geven en een correcte behandeling voorschrijven. Indien nodig verwijst de huisarts je door voor verder onderzoek.
De huisartsen via de Doktr-app kunnen alleen hulp bieden bij primaire medische of psychologische vragen die geen spoedeisende hulp of ziekenhuisopname vereisen. Indien je een dringende ziekenhuisopname nodig hebt, bel dan naar 112.
