Aambeien

Wat zijn aambeien?

Aambeien, ook wel speen of hemorroïden genoemd, zijn zachte kussentjes die zich vormen in het onderste deel van het rectum. Ze bestaan uit bindweefsel en bloedvaten.

Inwendige aambeien ontwikkelen zich in het slijmvlies boven de anale ring. Ze kunnen opzwellen en naar beneden glijden, waardoor ze uitpuilen door de anale opening. Uitwendige aambeien vormen zich in de huid rondom de anale opening.

Wat is de oorzaak van aambeien?

De aders rond de anale opening kunnen uitrekken onder verhoogde druk, waardoor ze opzwellen en uitpuilen. Dit kan leiden tot aambeien. Er zijn verschillende factoren die de druk op de anus kunnen verhogen en zo het risico op aambeien vergroten, zoals:

• Hard persen bij de ontlasting. De bekkenbodem speelt een rol in het beheersen van deze druk.
• Te zwakke of te strakke bekkenbodemspieren. Je kunt bijvoorbeeld onvoldoende ontspannen bij het ontlasten.
• Vaak last hebben van constipatie.
• Ernstig overgewicht hebben.
• Vezelarm eten, wat het risico op constipatie verhoogt.
• Zwanger zijn.
• Vaak zware gewichten tillen.
• Anale seks hebben.

Wat zijn symptomen van aambeien?

Symptomen van aambeien variëren van licht ongemak tot ernstige pijn, vooral bij het gebruik van het toilet. Veelvoorkomende symptomen en klachten zijn:

• De aanwezigheid van helderrood bloed in de stoelgang of op het toiletpapier wanneer je afveegt. De bloeding is meestal klein - slechts een paar druppels.
• Zachte kussentjes die uit je rectum puilen wanneer je perst.
• Pijn (bij een getromboseerde aambei).
• Jeuk of een branderig gevoel rond de anus.
• Slijm in de stoelgang.
• Afscheiding uit de anus.

Anale fissuren (scheurtjes) kunnen ook erg pijnlijk zijn en worden vaak verward met aambeien. Doorgaans geven ze hevige pijn van enkele minuten tot een uur na de ontlasting. Ook kunnen ze rood bloedverlies en jeuk of irritatie veroorzaken. De spieren rondom de anus kunnen zich aanspannen als reactie op de pijn (anale spasmen), wat de pijn verder kan verergeren.

Wat kun je zelf doen tegen aambeien?

Het beste wat je kunt doen om zowel de symptomen te verlichten als aambeien te voorkomen, is constipatie vermijden. Dit kun je doen door:

• Meer vezelrijk voedsel te eten.
• Veel water te drinken.
• Genoeg te bewegen.
• Regelmatig naar het toilet te gaan (aandrang nooit uitstellen), maar niet te persen.
• Je bekkenbodemspieren correct te gebruiken. Een kinesist kan je hiervoor oefeningen geven.

Als je ondanks veranderingen in je levensstijl vaak last hebt van constipatie, kan het nodig zijn om medicijnen te gebruiken die je ontlasting zachter maken. Deze zijn vrij verkrijgbaar bij de apotheek. Grotere verpakkingen zijn verkrijgbaar op voorschrift.

Het kan moeilijk zijn om je huid schoon te vegen als je aambeien hebt. Maak daarom de huid schoon met lauw water en dep droog met een handdoek. Gebruik geen zeep, omdat dit de huid kan irriteren.

Aambeien die uitpuilen uit de anus kun je terugduwen met je vinger, maar als dit pijn doet moet je medische hulp zoeken.

Voor hulp bij het bepalen of je ontlasting zacht genoeg is, zie de blogpost Wat zegt je stoelgang over je gezondheid?

Behandeling voor aambeien

Kleine aambeien en fissuren worden meestal behandeld met medicijnen tegen pijn en jeuk. Deze medicijnen zijn er in twee vormen: zetpillen die je in de anus inbrengt en zalf die je op de aambeien en rond de anus aanbrengt. Een pijnlijke, getromboseerde aambei wordt soms ingesneden door een arts om de druk te verlagen.

Als de aambeien zo groot zijn dat ze veel pijn, lekkage of hevige bloedingen veroorzaken, kan het zijn dat ze operatief moeten worden verwijderd.

Wanneer moet je medische hulp inschakelen?

Problemen van aambeien gaan meestal vanzelf over, maar soms is het nodig om medische hulp te zoeken. Schakel een arts in als een van de volgende situaties van toepassing is:

• Als je meer dan een paar druppels bloed uit de anus verliest.
• Als je pijn hebt in je rectum of rond de rectale opening.
• Als je langer dan een week jeuk hebt rond de anus.
• Als er slijm en ontlasting uit de anus lekken.
• Als je langer dan twee weken een behandeling zonder voorschrift hebt geprobeerd en nog steeds problemen hebt.

Hoe worden aambeien onderzocht?

Vertel je huisarts over je klachten, hoe ze aanvoelen en hoelang je ze al hebt, en of je last hebt van constipatie. De dokter zal naar de buitenkant van de anus kijken en met een vinger voelen aan de binnenkant van de anus.

Daarna zal de arts een lang buisvormig instrument met een lampje, een proctoscoop, gebruiken om in de anus te kijken en te zien waar de inwendige aambeien zich bevinden.

Het kan zijn dat de arts verder in de dikke darm wil kijken met een rectoscoop, die lijkt op een proctoscoop maar langer en smaller is. De arts kan ook staaltjes van het slijmvlies nemen, die vervolgens onder een microscoop worden onderzocht.

In sommige gevallen is een meer gedetailleerd onderzoek nodig, een colonoscopie. Als dit het geval is, krijg je een verwijzing en instructies over hoe je je op het onderzoek kunt voorbereiden.

Hoe kan Doktr je helpen?

Dankzij de Doktr-app kun je snel en zonder afspraak via video spreken met een erkende huisarts. De dokter kan je helpen bij het beoordelen van je symptomen en verder advies geven om constipatie te voorkomen. Indien nodig zal de arts je doorverwijzen voor een fysiek onderzoek en verdere beoordeling.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Veelgestelde vragen

We beantwoorden enkele veelgestelde vragen over aambeien voor je.

• Waarom ontstaan aambeien tijdens de zwangerschap?

  Verschillende factoren spelen hierin een rol. Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap verwijden de bloedvaten, wat de kans op het ontstaan van aambeien vergroot.

  Daarnaast verandert de elasticiteit van de bekkenbodemspieren en groeit de baarmoeder, die druk uitoefent op het bekken. Dit leidt tot een verstoorde bloedcirculatie, waardoor de bloedvaten opzwellen.

  Veel zwangere vrouwen hebben bovendien last van verstopping, wat het persen tijdens de stoelgang verergert.

• Zijn aambeien tijdens de zwangerschap gevaarlijk?

  Aambeien zijn niet gevaarlijk voor moeder of kind. Hoewel ze vervelend kunnen zijn en leiden tot ongemak, jeuk, pijn of bloedingen, vormen ze geen ernstige gezondheidsrisico's. In sommige gevallen kunnen aambeien na de bevalling verergeren of langdurig blijven bestaan.

• Hoe zien aambeien eruit?

  Aambeien kunnen zowel intern (in het rectum) als extern (rond de anus) voorkomen:

  • Interne aambeien zijn meestal niet zichtbaar, maar kunnen wel merkbare symptomen veroorzaken, zoals helderrood bloedverlies bij de stoelgang of het gevoel van onvolledige lediging.
  • Externe aambeien verschijnen als kleine, gezwollen knobbels of bultjes rondom de anus. Deze kunnen pijnlijk zijn als er een bloedstolsel in ontstaat.

  Als overblijfsel van een aambei kan een mariske ontstaan. Een mariske is een klein, zacht huidflapje aan de rand van de anus dat ontstaat als gevolg van een lokale ontsteking of letsel. Dit doet geen pijn, maar kan wel ongemak veroorzaken. Marisken zijn onschuldig en hoeven geen behandeling, tenzij ze symptomen veroorzaken of cosmetisch storend zijn.

• Wat is een getromboseerde aambei?

  Een getromboseerde aambei is een aambei waarin er een bloedstolsel (trombus) is gevormd. Dit ontstaat wanneer het bloed erin stagneert, wat kan gebeuren bij verhoogde druk, zoals bij persen tijdens de ontlasting. Dit veroorzaakt niet alleen zwelling, maar ook pijn, vooral bij zitten, staan of tijdens de stoelgang.

Meer lezen

• Diarree
• Buikpijn
• Buikgriep (gastro-enteritis)