Syfilis

Wat is syfilis?

Syfilis is een soa die wordt veroorzaakt door een bacterie op de huid of slijmvliezen van de geslachtsorganen of de mond. De ziekte wordt over het algemeen onderverdeeld in vroege syfilis en late syfilis. Het late stadium van de ziekte kan ernstige schade toebrengen aan het zenuwstelsel, het hart en de hersenen.

Tegenwoordig kan syfilis met antibiotica worden genezen, maar de pijnlijke en zichtbare gevolgen van de ziekte hebben in het verleden, toen er nog geen doeltreffende behandeling beschikbaar was, veel schade aangericht.

Wat zijn de symptomen van syfilis?

• Primaire stadium: ongeveer drie weken na de besmetting verschijnen een of meer laesies, meestal op de geslachtsorganen, rond de anus of in de mond. De laesies zijn soms niet te zien met het blote oog. Ze kunnen eerder of later verschijnen, tussen tien dagen en drie maanden na de besmetting. Gezwollen lymfeklieren in de lies komen ook vaak voor.

Hoewel de laesies meestal pijnloos zijn en na een tot twee maanden vanzelf genezen, wil dit niet zeggen dat de ziekte genezen is. De infectie is nog steeds aanwezig en het is belangrijk dat je behandeld wordt.

• Secundaire stadium: zonder behandeling verspreidt de ziekte zich via het bloed en komt ze in de tweede fase. Dit gebeurt zeven tot tien weken na de besmetting.

Dit zijn de meest voorkomende symptomen:

• Koorts
• Gezwollen lymfeklieren
• Huiduitslag die zich over het lichaam kan verspreiden en op een huidziekte kan lijken
• Vermoeidheid
• Gewrichtspijn
• Hoofdpijn

In dit stadium zijn de symptomen diffuus en kan het moeilijk zijn om de juiste diagnose te stellen en de juiste behandeling te bepalen. Als je naar een medisch centrum gaat om je te laten behandelen en niet vermeldt dat je mogelijk een soa hebt opgelopen, kunnen de symptomen worden verward met die van een reeks andere aandoeningen. Sommige mensen zijn asymptomatisch of hebben symptomen die zo mild zijn dat ze onopgemerkt blijven. Je kunt echter andere mensen besmetten, zelfs als je geen symptomen hebt.

• Tertiaire stadium of late syfilis: zonder langdurige behandeling kan late syfilis zware gevolgen hebben en ernstige schade toebrengen aan de hersenen, het zenuwstelsel en het hart.

Waardoor wordt syfilis veroorzaakt?

Syfilis wordt veroorzaakt door de bacterie Treponema pallidum, ook wel bleke treponema genoemd. Ze wordt vooral overgedragen tijdens onbeschermde vaginale of anale seks. De besmetting kan ook plaatsvinden via orale seks. Je kunt ook syfilis krijgen via het bloed. Daarom worden alle bloeddonoren getest.

Wat is de incubatietijd van syfilis?

De incubatietijd, dat wil zeggen de tijd tussen de besmetting en het verschijnen van de symptomen, bedraagt drie weken tot drie maanden voor de eerste fase van de ziekte (primair stadium) en zeven tot tien weken voor de tweede fase (secundair stadium). Deze twee stadia stemmen overeen met de eerste twee jaren van infectie en staan bekend als vroege syfilis. In deze periode is de ziekte besmettelijk via seksueel contact.

De derde fase van de ziekte (tertiair stadium) wordt late syfilis genoemd. In dit stadium wordt de ziekte niet langer seksueel overgedragen, maar kan dat wel nog via het bloed. Als je syfilis hebt gehad, wil dit niet zeggen dat je immuun bent voor de ziekte: je kunt meermaals besmet raken.

Tegenwoordig raken meer mannen dan vrouwen met syfilis besmet. De verspreiding van de ziekte is groter bij mannen die seks hebben met andere mannen.

Wat kun je zelf doen?

Je kunt jezelf en anderen beschermen tegen syfilis en andere soa's door het volgende te doen:

• Je laten testen en behandelen. Als je denkt dat je besmet bent, laat je dan testen zodat je snel behandeld kunt worden. Onbehandelde syfilis kan leiden tot ernstige complicaties.
• De mensen om je heen waarschuwen. Informeer de mensen met wie je seks hebt gehad zodat ze zich kunnen laten testen.
• Jezelf beschermen tijdens seks. De beste manier om jezelf te beschermen is een condoom te gebruiken tijdens de volledige duur van de seks. Seks met een condoom is echter niet 100% veilig, omdat huid-op-huidcontact met een laesie (sjanker) nooit kan worden uitgesloten. De laesie kan zich aan de rand van het genitale gebied bevinden. Een condoom biedt dus geen volledige bescherming. Daarom is het essentieel dat je je laat testen na elk seksueel of oraal risicocontact met een persoon van wie de voorgeschiedenis onbekend is en waarbij de bescherming niet optimaal was.

Welke test voor syfilis?

De meest courante test voor syfilis is een bloedtest. Die kan worden uitgevoerd door een arts in het kader van een bloedonderzoek en een klinisch onderzoek, of via een sneltest.

Hoe wordt syfilis behandeld?

De behandeling bestaat uit injecties met antibiotica. De duur van de behandeling hangt af van hoelang de infectie al aanwezig is. Seks moet worden vermeden tijdens de behandeling en tot een negatieve controletest.

Wanneer moet je een arts raadplegen?

Als je denkt dat je syfilis hebt, kun je je laten testen door een arts in een centrum voor gezinsplanning of een medisch centrum.

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel via video met een erkende huisarts, zonder afspraak. De arts beoordeelt je symptomen en beveelt een behandeling aan. Als syfilis wordt vermoed, is het nodig je te laten testen. Dit kan niet digitaal, maar enkel fysiek. Je zult dus worden doorgestuurd naar een fysieke huisarts.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Veelgestelde vragen

Hier zijn enkele vragen en antwoorden over syfilis.

• Waar kan ik me laten testen in België?

  Je kunt je laten testen bij je huisarts, in een testcentrum of in een centrum voor gezinsplanning.

• Is de test gratis ?

  In sommige testcentra is de test gratis als je aan specifieke criteria voldoet. In andere centra of bij je huisarts kan een eigen bijdrage worden gevraagd (6 euro).

Meer lezen

• Chlamydia
• Gonorroe (druiper)
• HPV (Humaan papillomavirus)