Zonnebrand

Wat is zonnebrand?

Een gebruinde huid is niet hetzelfde als zonnebrand. Bij zonnebrand verbrand je je huidoppervlak waardoor het rood wordt en geïrriteerd raakt. Het gaat om een eerstegraads brandwonde en een ontstekingsreactie van de huid. De bloedvaten in de huid verwijden zich en de huid zwelt, jeukt en voelt branderig aan. Als je blijft zonnebaden nadat je je hebt verbrand door de zon, kan de schade verergeren tot een tweedegraads- of derdegraads brandwond.

Wat is de oorzaak van zonnebrand?

De oorzaak van zonnebrand zit in de straling die we krijgen van het zonlicht. Zonlicht bevat namelijk ultravioletstraling of UV-straling. Er bestaan verschillende soorten UV-straling en er zijn twee soorten die huidbeschadiging veroorzaken, namelijk UV-A en UV-B.

Vooral die laatste zorgt voor heel wat schade, maar zowel UV-A als UV-B kunnen een kwaadaardig melanoom of huidkanker veroorzaken.

Hoe kun je zonnebrand vermijden?

Voorkom schade door de zon door beperkt te zonnebaden:

• Ga met mate zonnebaden
  Dagelijks 15 à 20 minuten zonnebaden is goed voor je gezondheid, omdat we vitamine D opnemen via zonlicht. Als je langer in de zon zit, riskeer je echter zonnebrand.
• Bescherm jezelf tegen de zon
  Ga niet midden op de dag zonnebaden als de zon het felst is. Blijf dus uit de zon tussen 11 en 15 uur. Draag ook steeds beschermende kleding en smeer je in met zonnecrème met een voldoende hoge factor.
• Pas de tijd in de zon aan je leeftijd aan
  De huid van een kind is dunner en kan minder goed tegen de zon. Kinderen jonger dan één jaar mogen bij voorkeur niet worden blootgesteld aan direct zonlicht.
• Pas de tijd in de zon aan je huidtype aan
  Als je een lichte of roodachtige huid hebt, ben je gevoeliger voor zonlicht dan als je een donkere huid hebt.
• Pas de tijd in de zon aan op basis van je locatie
  De zon brandt op sommige plaatsen feller dan op andere, bijvoorbeeld in de bergen of in zuiderse landen. Houd er ook rekening mee dat water, zand en sneeuw zonlicht reflecteren en het effect van straling vergroten.
• Wees voorzichtig bij bepaalde medicijnen
  Er zijn geneesmiddelen die de huid gevoeliger maken voor UV-straling. Lees daarom steeds de bijsluiter.
• Vermijd de zonnebank
  Onder de zonnebank gaan, heeft weinig invloed op de gevoeligheid van de huid voor zonlicht omdat er enkel UVA-stralen gebruikt worden en zonnebrand voornamelijk wordt veroorzaakt door UVB-stralen. Toch is het bewezen dat zonnen onder de zonnebank het risico op huidkanker verhoogt. Als je een lichte of roodachtige huid hebt, moet je extra voorzichtig zijn.

Zonnebrand behandelen

Als je verbrand bent, blijf je uit de zon totdat de huid genezen is. In de tussentijd kan je een aantal zaken doen om de pijn te verzachten:

• Koel de verbrande huid af met verzachtende conditioner, vochtinbrengende huidcrème, koud water of een natte handdoek.
• Verlicht jeuk en branderig gevoel door de huid in te smeren met zalf die cortison bevat.
• Ernstige jeuk kan worden verlicht met een antihistaminicum dat vaak wordt gebruikt bij allergieën. Vraag hiervoor advies aan een huisarts.
• Je kan de pijn verlichten met vrij verkrijgbare pijnstillers die bijvoorbeeld paracetamol bevatten.

Wanneer moet ik hulp zoeken bij zonnebrand?

Raadpleeg zeker professionele hulp bij zonnebrand in volgende gevallen:

• Je krijgt een ernstige brandwonde die groter is dan de palm van je hand en waarop zich blaren hebben gevormd.
• Je hebt veel pijn aan de ogen gedurende meer dan twee dagen nadat je in de zon hebt gelegen.
• Je neemt geneesmiddelen en krijgt huidproblemen.
• Je hebt een moedervlek die is gegroeid of veranderd.

Zoek ook altijd onmiddellijk medische hulp als een kind jonger dan een jaar brandwonden heeft opgelopen door de zon.

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel met een erkende huisarts via video, zonder afspraak. De huisarts kan je helpen bij het beoordelen van de symptomen, je advies geven en een correcte behandeling voorschrijven.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Veelgestelde vragen

Hier hebben we enkele korte vragen en antwoorden over zonnebrand verzameld.

• Welke schade richt de zon aan?

  Zonlicht kan verschillende soorten huidbeschadiging veroorzaken. De meest voorkomende vorm is wat we ‘een kleurtje krijgen’ noemen of ‘bruinen’.

  Zonlicht kan echter ook zonnebrand en warmte-uitslag veroorzaken. Als je te veel of te lang in de zon loopt, beschadig je bovendien het bindweefsel van de huid, waardoor je rimpels krijgt. Langdurige blootstelling aan de zon kan ook leiden tot actinische keratose, een huidverandering in de vorm van ruwe plekjes die het meest voorkomt bij ouderen. Bij elke zonnebrand, vergroot je echter ook de kans op andere schade door de zon, zoals zonnevlekken (lentigo solaris) en huidkanker.

  Als je al bepaalde huidproblemen hebt zoals eczeem, huiduitslag of rosacea, kunnen de problemen verergeren door zonlicht.

• Wat is actinische keratose?

  Actinische keratosen zijn oppervlakkige veranderingen in de huid die optreden nadat de huid lange tijd aan veel zon is blootgesteld. De huid krijgt dan kleine rode vlekjes die soms kunnen schilferen, pijn doen of branderig aanvoelen. De vlekken variëren in grootte van enkele millimeters tot enkele centimeters en komen vaak voor op de handen, op het aangezicht of op het hoofd bij mensen met vrij dun haar. Actinische keratose komt het meest voor bij ouderen. De meeste actinische keratosen zijn onschadelijk, maar soms kunnen ze zich ontwikkelen tot een vorm van huidkanker.

• Hoe actinische keratosen behandelen?

  Actinische keratosen worden behandeld om het risico op kanker te verkleinen. De methode hangt af van het aantal vlekjes dat je hebt en waar ze zich bevinden:

  • Als je maar een paar vlekjes hebt, zal de dokter ze bevriezen en verwijderen.
  • Als je veel vlekjes hebt, kan de dermatoloog een behandeling met een crème en fotodynamische therapie (FDT) voorstellen. Tijdens de behandeling met FDT worden de plekken eerst ingesmeerd met een crème waardoor de cellen gevoeliger worden voor infrarood licht en ze weggelaserd kunnen worden.
• Medicijnen en zonnebrand, waar moet je op letten?

  Als je bepaalde geneesmiddelen neemt, heeft de dokter of apotheker je misschien de instructie gegeven om de zon te vermijden. Dat komt omdat bepaalde geneesmiddelen in combinatie met zonnebrand uitslag kunnen veroorzaken. Dit soort reacties kunnen ofwel meteen worden veroorzaakt door zonlicht (fototoxiciteit) of doordat de zon allergische reacties in het lichaam uitlokt (fotoallergie).

  Zowel geneesmiddelen die op de huid worden aangebracht als geneesmiddelen die in het lichaam opgenomen worden, bijvoorbeeld in tabletvorm, kunnen reageren op zonlicht.

• Welke geneesmiddelen reageren op de zon?

  • Ontstekingsremmende geneesmiddelen
  • Geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk
  • Antimalariamiddel
  • Antibiotica
  • Antidepressiva
  • Antipsychotica
  • Anticonceptiepillen
  • Geneesmiddelen tegen acne en psoriasis
• Hoe herken ik een fototoxische reactie?

  • Een rode, pijnlijke en gezwollen huid die brandt en prikt.
  • De symptomen treden op vlak na het zonnebaden, binnen enkele minuten of uren.
  • Komt het meest voor aan de voeten en onderbenen omdat de lokale bloedcirculatie daar slechter is, waardoor er meer geneesmiddelen ophopen.
• Hoe herken ik een fotoallergische reactie?

  • Bij een fotoallergie vertoont het lichaam een allergische reactie voor stoffen in het medicijn nadat die zijn omgezet door de UV-stralen van de zon.
  • De huid wordt rood en je krijgt jeukende eczeem.
  • De symptomen treden pas op nadat je meerdere keren in de zon hebt gelegen.
  • De reactie kan al worden veroorzaakt door zeer kleine hoeveelheden zonlicht.
  • Een fotoallergische reactie komt minder vaak voor dan fototoxische reacties.

Meer lezen

• Huidkanker
• Wratten
• Brandwonden