OCS (obsessief-compulsieve stoornis)

Wat is een obsessief-compulsieve stoornis?

'Obsessief-compulsieve stoornis (OCS)' is een algemene term voor dwanggedachten (of obsessies) en dwanghandelingen (of compulsies). Meestal gaan obsessies en compulsies samen, maar soms zijn er alleen obsessies.

Obsessies zijn terugkerende gedachten, ideeën en gevoelens die je hinderen en waarvan je je niet kunt ontdoen. Compulsies maken dat je je verplicht voelt om bepaalde dingen te doen om je obsessies te verlichten.

Veel mensen vertonen milde symptomen van een OCS. Bij een obsessief-compulsieve stoornis gaan gedachten en handelingen je dagelijkse leven beheersen, waardoor je je slecht gaat voelen.

Wat zijn de oorzaken van een OCS?

Het is nog niet duidelijk waardoor obsessief-compulsieve stoornissen worden veroorzaakt. Verschillende factoren kunnen een rol spelen, zoals erfelijkheid, biologische veranderingen in de hersenen en psychologische factoren.

Wat zijn de symptomen van OCS?

Een obsessief-compulsieve stoornis wordt gekenmerkt door herhaalde obsessieve gedachten die je een slecht gevoel geven. Deze gedachten verhinderen je om aan iets anders te denken of iets anders te doen. De eerste symptomen verschijnen vaak bij kinderen, adolescenten of jongvolwassenen.

Dwanggedachten hebben vaak een specifiek thema, bijvoorbeeld:

• angst voor besmetting of vuil
• onzekerheid en moeite om met onzekerheid om te gaan
• behoefte aan orde of symmetrie
• angst voor ongelukken
• agressieve of beangstigende gedachten dat je jezelf of anderen kwaad zal doen
• ongewenste seksuele gedachten

Afhankelijk van het thema kunnen de symptomen de volgende vormen aannemen:

• een voorwerp dat iemand anders heeft aangeraakt niet willen aanraken
• twijfelen of je de deur op slot hebt gedaan of de kookplaten hebt uitgezet
• je angstig voelen als dingen niet in een bepaalde volgorde staan of symmetrisch zijn
• gedachten over obscene handelingen
• situaties vermijden die je obsessies kunnen uitlokken

Deze gedachten kunnen leiden tot de behoefte om bepaalde handelingen te stellen, dwanghandelingen genoemd. Het is vaak zo dat je het gevoel hebt dat je deze handelingen moet blijven herhalen, bijvoorbeeld een bepaald aantal keren.

De meestvoorkomende dwanghandelingen kunnen in drie hoofdgroepen worden onderverdeeld:

• wasdwang - zich voortdurend wassen
• controledwang - bijvoorbeeld deuren, sloten of kookplaten controleren
• andere rituelen - dingen in een bepaalde volgorde of op een bepaalde manier doen, bijvoorbeeld dingen tellen

Obsessies en compulsies kunnen ook andere symptomen veroorzaken, zoals:

• slaapstoornissen
• depressie
• droge huid en eczeem aan de handen (bij overmatig wassen)

Wat kun je zelf doen?

• Lichaamsbeweging kan helpen bij angst en zorgen, depressie en om dwanghandelingen te voorkomen.
• Het kan nuttig zijn om met iemand te praten. Dit kan een zorgverlener of naaste zijn.
• Probeer stress te vermijden en slaap voldoende.

Als ouder of naaste van iemand met een obsessief-compulsieve stoornis kan het nuttig zijn om het volgende in gedachten te houden:

• Probeer dwanggedrag niet aan te moedigen, bijvoorbeeld door iemand te prijzen om een dwanghandeling. Dit kan het voor de persoon in kwestie moeilijker maken om het gedrag te vermijden.
• Als je naaste zich niet wil laten behandelen, kun je zelf contact opnemen met een arts of psycholoog om te weten te komen hoe je hem of haar het beste kunt helpen.

Behandeling van obsessief-compulsieve stoornissen

Obsessief-compulsieve stoornissen kunnen worden behandeld met medicatie en verschillende vormen van cognitieve gedragstherapie (CGT). Exposure met responspreventie (ERP) is een behandeling die erop gericht is dwanggedrag te voorkomen door je geleidelijk bloot te stellen aan situaties die angst veroorzaken en dwanghandelingen uitlokken. Dit is een goede behandelingsoptie als je grootste probleem dwanggedrag is.

Wanneer moet je naar de dokter?

Raadpleeg een arts als je problemen je dagelijks leven belemmeren.

Hoe kan Doktr je helpen?

Via de Doktr-app spreek je snel via video met een erkende huisarts of psycholoog, zonder lange wachttijden. Een psycholoog kan je helpen om de oorzaak van je OCS te begrijpen en ze te behandelen.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Meer lezen

• Bipolaire stoornis (manische depressie)
• OCS (obsessief-compulsieve stoornis)
• ADHD