Impostersyndroom

Wat is het impostersyndroom?

De term 'impostersyndroom' werd voor het eerst geïntroduceerd in 1978 door de psychologen Pauline Clance en Suzanne Imes. Het gaat om een aanhoudend gevoel van twijfel over de eigen capaciteiten en prestaties, ondanks duidelijke bewijzen van succes. Mensen met dit syndroom leven in constante angst dat hun 'bedrog' wordt ontmaskerd.

Hoe ontstaat het impostersyndroom?

De oorzaken van het impostersyndroom zijn uiteenlopend. Dit zijn slechts enkele mogelijke oorzaken:

1. Opvoeding en gezinsomgeving

• Een jeugd met hoge verwachtingen van de ouders
• Constante vergelijking met succesvollere broers en zussen of leeftijdsgenoten.

2. Persoonlijkheid en psychologische eigenschappen

• Perfectionisme: perfectionisten hebben onrealistische verwachtingen ten opzichte van zichzelf en kunnen het gevoel hebben tekort te schieten, zelfs als ze succesvol zijn.
• Laag gevoel van eigenwaarde: mensen met een lage dunk van zichzelf hebben de neiging om hun prestaties te minimaliseren en hun mislukkingen uit te vergroten.

3. Sociale en culturele factoren

• Sociale druk en stereotypen: minderheden en vrouwen hebben vaker last van het impostersyndroom vanwege stereotypen en maatschappelijke verwachtingen.

Wat zijn de symptomen van het impostersyndroom?

De symptomen kunnen variëren, maar de meest voorkomende zijn de volgende:

• Zelftwijfel: een constant gevoel van twijfel over de eigen vaardigheden en capaciteiten.
• Weinig erkenning van eigen successen: toeschrijven van persoonlijke successen aan externe factoren veeleer dan aan eigen vaardigheden.
• Faalangst: intense angst om te falen en de vermeende 'incompetentie' te laten zien.
• Overmatige zelfkritiek: zware kritiek op het eigen werk en de eigen prestaties.
• Angst en stress: aanhoudende gevoelens van druk en angst in verband met prestaties en succes.

Wat kun je zelf doen?

Er zijn verschillende strategieën om het impostersyndroom te overwinnen:

1. Het probleem erkennen

Aanvaard dat het impostersyndroom vaak voorkomt en niet de realiteit van je vaardigheden weerspiegelt.

2. Houd een dagboek bij van je prestaties

Noteer regelmatig je successen en de positieve feedback die je krijgt om je te herinneren aan je vaardigheden en prestaties.

3. Praat over je gevoelens

Bespreek je gevoelens met vrienden, mentors of collega's. Door je twijfels te delen, realiseer je je vaak dat anderen hetzelfde voelen.

4. Verander je innerlijke dialoog

Vervang negatieve door positieve gedachten. Denk in plaats van bijvoorbeeld 'Ik ben niet goed genoeg', 'Ik heb de nodige vaardigheden om te slagen'.

5. Aanvaard fouten als integraal onderdeel van een leerproces

Erken dat fouten een onvermijdelijk onderdeel zijn van het leer- en groeiproces. Niemand is perfect en elke fout is een kans om te leren.

6. Stel realistische doelen

Stel haalbare en realistische doelen om overmatige druk en zelfkritiek te vermijden.

7. Zoek professionele begeleiding

Overweeg om een psycholoog of coach te raadplegen voor meer advies en technieken om met het impostersyndroom om te gaan.

Hoe wordt het impostersyndroom behandeld?

Het impostersyndroom is geen psychiatrische diagnose op zich, maar eerder een geheel van gevoelens en overtuigingen. De volgende benaderingen kunnen helpen bij de behandeling van dit syndroom:

• Cognitieve gedragstherapie (CGT): deze therapie kan helpen bij het identificeren en veranderen van de negatieve gedachtenpatronen die het syndroom voeden.
• Interpersoonlijke therapie (IPT): helpt mensen hun verwachtingen van erkenning ten opzichte van hun omgeving in goede banen te leiden.
• Sociale ondersteuning: praten en van gedachten wisselen met je omgeving.

Hoe kan Doktr je helpen?

Als je denkt dat jij of iemand in je omgeving lijdt aan het impostersyndroom, kun je dankzij de Doktr-app via video spreken met een erkende huisarts of psycholoog. De psycholoog kan je advies geven en geschikte therapieën voorstellen.

Krijg snel hulp in de Doktr-app

Meer lezen

• Depressie
• OCS (obsessief-compulsieve stoornis)
• ADHD